Glasgow’da (İskoçya, Birleşik Krallık) gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda, üniversitemiz Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Çağatay Tavşanoğlu’nun moderatörlüğünde “Post-fire Restoration of Mediterranean Woodlands in the Context of Climate Change” başlıklı bir panel düzenlendi.
T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın daveti ve desteği ile gerçekleştirilen panelde, tüm dünyada değişmekte olan yangın rejimleri, bu değişikliklerin iklim değişikliği ve diğer insan kaynaklı sebeplerle olan ilişkisi ve iklim değişikliğinin yangın sonrası restorasyona olası etkileri tartışıldı. Panelde, üniversitemiz öğretim üyesi Prof. Dr. Çağatay Tavşanoğlu’nun yanı sıra, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Nesibe Köse ve Kaliforniya Üniversitesi ile ABD Orman Teşkilatı araştırmacısı Dr. Hugh Safford yer aldı.
Hugh Safford, panelde Kaliforniya’daki yangınlarla ilgili sorunların aslında Türkiye gibi Akdeniz Havzası ülkelerindekiler ile çok benzer olduğunu vurgulayarak, doğal olarak yıldırım nedeniyle çıkan yangınların ve Amerikan yerlilerinin kasıtlı yangınlarının yüz yıl boyunca devlet tarafından söndürülmesi neticesinde, bugün Kaliforniya’da çok büyük yangınlar meydana geldiğini ifade etti. Kaliforniya için geliştirdikleri yangın sonrası restorasyon süreci karar verme sisteminden bahseden Dr. Safford, modellemelere dayanan bu gibi sistemlerinin yangın sonrasında doğru restorasyon yönteminin seçilmesi için gerekli olduğunu belirtti.
TÜBİTAK tarafından desteklenen Türkiye’deki karaçam ormanlarının 600 yıllık yangın tarihi ve bunun iklim ile olan ilişkisi konusundaki çalışmasından bahseden Nesibe Köse, tarihsel olarak yaklaşık 10-15 yılda bir örtü yangınına maruz kalan karaçam ormanlarında, alınan kesitlere göre yangın izlerinin son yüz yıllık dönemde nadiren görüldüğünü belirtti. Bunun sebebinin 1937’de ilk orman kanununun çıkmasını takiben ormanların korunması amacıyla yangınların aktif olarak söndürülmesi olduğunu vurgulayan Prof. Köse, ayrıca kaybolmaya yüz tutan Yörük kültürünün geleneksel otlatma faaliyetlerinin de yangınları önlemede etkin bir araç olduğunu ifade etti.
Çağatay Tavşanoğlu ise konuşmasının ilk bölümünde Türkiye’de 2021 yazında gerçekleşen mega yangınların sebeplerini anlatarak, iklimdeki ısınmanın ve oluşan şiddetli sıcak hava dalgasının yangınların büyümesinde etkili olduğunu belirtti. Yangınların büyümesinde sadece iklim değişikliğinin etkili olmadığını vurgulayan Prof. Tavşanoğlu, aynı zamanda insan kaynaklı tutuşmanın artmasının ve on yıllardır süren köyden kente göç ve ağaçlandırma faaliyetleri neticesinde, orman ve çalılık alanların sürekliliğinin artmasının da mega yangınların altyapısını hazırladığına değindi. Konuşmasının ikinci bölümünde ekip olarak Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nün desteği ile Marmaris ve Köyceğiz’de yürüttükleri yangın sonrası doğal yenilenme çalışmasının bulgularına değinen Prof. Tavşanoğlu, Akdeniz vejetasyonunda yangın sonrası restorasyonun biyolojik çeşitliliğe zarar vermeden yapılması gerektiğini vurguladı.
